БНХАУ, Монгол улсын хамгийн том хуурай замын боомт болох Эрээн-Замын Үүдийн боомтоор 2023 оны эхний улиралд экспорт, импортын ачааны хэмжээ өмнөх оны мөн үетэй харьцуулахад эрчимтэй өссөн гэж орон нутгийн хилийн мэргэжлийн хяналтын хэлтсээс мэдээлсэн байна.

Энэ оны эхний улиралд Эрээн-Замын Үүдийн боомтоор дамжин өнгөрсөн нийт импорт болон экспортын ачааны хэмжээ 4.58 сая тонн-д хүрсэн нь өнгөрсөн оны мөн үеийнхээс 72.3 хувиар өссөн үзүүлэлт юм.

Үүний дотор төмөр замаар тээвэрлэсэн импорт, экспортын ачааны хэмжээ 4.22 сая тонн-д хүрч өнгөрсөн оны мөн үеийнхээс 64.9 хувиар, машин замын тээвэрлэлт 369 мянган тонн болж, 250.1 хувиар өссөн байна.

Мөн хугацаанд Эрээн-Замын Үүдийн боомт 156,000 орчим хүний хилээр дамжин өнгөрсөн бүртгэлийг тэмдэглэжээ. Хятад улс Ковид-19-ийн хяналтын бодлогыг оновчтой болгосноор өнгөрсөн 1-р сард 1 өдөрт хилээр 800 гаруй хүн орж гарж байсан бол одоо өдөрт дунджаар 3,600 гаруй хүн орж гарч байгаа гэнэ. Энэхүү тоо нь Ковид-19-ийн өмнөх түвшинтэй адил үзүүлэлт юм.  

“Вьетнамын Соёлын Аялал Жуулчлал” сэдвийн хүрээнд зохион байгуулагдаж буй Вьетнамын Олон Улсын Аялал Жуулчлалын Үзэсгэлэн нь уламжлалт соёлын үнэт зүйлс дээр тулгуурлан ногоон тогтвортой аялал жуулчлалыг таниулах, шинэ нөхцөл байдалд бизнесийн үйл ажиллагааг сурталчлах, мэдлэгийг дээшлүүлэх зорилготойгоор нээлтээ хийлээ.

Жил бүр зохион байгуулдаг тус арга хэмжээнд дотоодын 51 муж, хотын мөн гадаадын 15 улс орны 450 павильон засагдсан юм. Нийт 60,000 зочид төлөөлөгчид, 3,000 аялал жуулчлалын бизнес эрхлэгчдийн төлөөлөл тус арга хэмжээнд оролцож дотоодын болон олон улсын түншүүдтэй холбогдох боломжийг эрэлхийлэх төлөвтэй байна.

“Аялал жуулчлал нь зөвхөн Вьетнам төдийгүй дэлхий улс орнуудын эдийн засгийн хөгжилд чухал хувь нэмэр оруулдаг “Утаагүй үйлдвэрлэл” юм” гэж Вьетнамын Соёл, Спорт, Аялал жуулчлалын сайд Нгуен Ван Хунг хэлснээр арга хэмжээг нээжээ.

2022 оны 3-р сарын 15-нд аялал жуулчлалын салбараа дахин сэргээсэн Вьетнам улс нэг жилийн хугацаанд ойролцоогоор 3.7 сая жуулчин хүлээж авсан бөгөөд албан ёсны мэдээллээр энэ оны эхний улиралд аялал жуулчлалын сэргэлт эрчимтэй үргэлжилж өнгөрсөн оны мөн үетэй харьцуулахад 30 дахин өссөн дүн гарчээ.

Вьетнамын үндэсний аялал жуулчлалын газрын мэдээлснээр энэ жил 8 сая гадаадын жуулчин хүлээн авч, 27 тэрбум ам.долларын орлого олох зорилт тавиад байгаа гэнэ. Тэдний тооцоолж байгаагаар аялал жуулчлалын салбар 2025 он гэхэд тахлын үеийн өмнөх түвшинд орох төлөвтэй байгаа бөгөөд 2030 он гэхэд тус улс 35 сая жуулчдыг татах зорилт дэвшүүлж жилд 13-15 хувийн тогтвортой өсөлт үзүүлнэ гэжээ.

Туркийн Газар дундын тэнгисийн эрэгт өнгөрөгч 2-р сард болсон аймшигт газар хөдлөлтийг үл харгалзан энэ зун олон тооны жуулчид тус улсыг зорин ирэх төлөвтэй байна гэж салбарын мэргэжилтнүүд үзэж байгаа юм.

Цаг агаарын температур нэмэгдэхийн хэрээр Оюу эрэг, эртний өв соёлоороо алдартай Туркийн өмнөд хэсгийн “Туркийн Ривьера”-д аялал жуулчлалын оргил үе эхэлж байна.

Өнгөрөгч 2-р сарын 6-нд болсон газар хөдлөлтийн дараачаар тус улсыг зорих жуулчдын захиалгын тоо буурсан хэдий ч байдал удалгүй хэвийн болсон гэж    Анталья хотын Аялал жуулчлалын зочид буудлуудын холбооны тэргүүн Бурхан Сили ярьжээ. Тэрээр: “Өнгөрсөн жилийн гадаадын жуулчдын тоо болон орлогын мэдээлэл энэ жилийн аялал жуулчлалын эхэн үед бидэнд итгэл найдвар төрүүлж байна. Ойролцоогоор бидний тооцоолж байгаагаар 2023 оны аялал жуулчлалын улирлын төгсгөлийг бид өнгөрсөн жилийнхээс илүү ашигтайгаар хаах болно.” гэжээ.

Туркийн аялал жуулчлалын нийт орлого 2022 онд түүхэн дээд хэмжээнд хүрч, 51 сая жуулчин хүлээж аван 46.3 тэрбум ам.долларын орлого олсоноо тус улсын статистикийн хорооноос мэдээлж байсан.

Газар дундын тэнгисийн эрэг дээрх аялал жуулчлалын гол төв болох Аланья хотод энэ оны эхний 3 сарын байдлаар ирсэн жуулчдын тоог өнгөрсөн жилийнхтэй харьцуулахад 55%-иар өссөн дүнтэй гарчээ.

Силлигийн хэлсэнээр Орос болон Европын орнууд, ялангуяа Герман, Их Британи зэрэг орнуудаас зоригсод жуулчдын ихэнх хувийг эзэлж байгаа гэнэ.

Туркийн Аялал Жуулчлалын Яамны сайд Мехмет Нури Эрсой: “Гадаадын жуулчдын тоо 2023 онд 60 саяд, 2028 онд 90 саяд хүрэх төлөвтэй байгаа бол орлого энэ онд 56 тэрбум ам.доллар, 5 жилийн дараа 100 тэрбум ам.долларт хүрнэ” гэж мэдэгджээ.

2022 он гарсанаас хойш Туркийн мөнгөн тэмдэгтийн хатуу вальюттай харьцах ханш огцом унасан нь Европын иргэдийн хувьд тус улсад амьдрах, аялах таатай нөхцөлийг бүрдүүлж өгсөн юм. Турк Лирийн ханш сул байдаг нь хямд аялал хайж буй гадаадын жуулчдад таатай байдаг бөгөөд Турк улс олон гадаадын иргэдийн хувьд аялал жуулчлалын шилдэг сонголтуудын нэг байсаар ирсэн. Мөн сүүлийн жилүүдэд урсгал, тэнцлийн алдагдал ихэссэн Турк улсын эдийн засагт аялал жуулчлалын салбар чухал үүрэг гүйцэтгэдэг бөгөөд тус улсын 2 сая гаруй хүний амжиргааг аялал жуулчлалын салбар хангадаг юм.

Олон Улсын Агаарын Тээврийн Холбоо (IATA)-ны хамгийн сүүлийн мэдээллээр Дэлхийн агаарын тээврийн эрэлт өнгөрөгч 2-р сард өссөн дүнтэй гарсан бөгөөд 2022 оны мөн үеийнхээс 89.7 хувиар өсч, 2019 оны буюу цар тахлын өмнөх үеийн 77.5 хувьд хүрсэн байна.

Үүний зэрэгцээ, 2-р сарын дотоодын болон олон улсын нислэгийн зорчигчийн туулсан зайг километрээр хэмжсэн нь өмнөх оны мөн үеэс 25.2 хувиар өссөн дүнтэй гарсан бөгөөд 2019 оны мөн үеийн 97.2 хувьтай тэнцэх үзүүлэлт болжээ.

Харин нислэгийн тоог өнгөрсөн жилийнхтэй харьцуулахад 55.5 хувиар нэмэгдсэнээс гадна зорчигчийн ачааллын хүчин зүйл 9.9 хувиар нэмэгдэж жилийн өмнөхөөс 77.8 хувиар нэмэгдсэн байна.

IATA-ийн ерөнхий захирал Вилли Уолш: “Өнөөгийн эдийн засгийн тодорхой бус байдлыг үл харгалзан агаарын тээврийн эрэлт дэлхий даяар, ялангуяа Ази Номхон далайн бүс нутагт эрчимтэй нэмэгдэж байна. Эрэлтийн түвшин ковидийн өмнөх үетэй харьцуулахад 15 хувиар доогуур байгаа бөгөөд энэ зөрүү сар бүр багссаар байна” гэжээ.

Европ дахь агаарын тээврийн хэрэгцээ өмнөх оны мөн үетэй харьцуулахад 44.1 хувь өссөн нь авиа компаниудын хүчин чадал 27.9 хувиар нэмэгдэх хүчин зүйл болсон юм.  

IATA-ийн мэдээлж буйгаар олон улсын агаарын тээврээр зорчигчдын ачаалал Хойд Америк болон Европоос бусад бүс нутагт 2019 оныхоос өндөр байгаа бөгөөд хүчин чадлын сэргэлт нь эрэлтээс давсан гэсэн байна.

Ази, Номхон далайн бүс нутаг дахь агаарын тээврийн эрэлт хамгийн өндөр ачаалалтай байгаа бөгөөд ковид-19-ийн хязгаарлалтууд цуцлагдсантай холбоотойгоор Азийн зарим томоохон орнуудад эрэлтийн өсөлт 105.4 хувьд хүрчээ.

Хятадын технологийн тэргүүлэгч Тенсент компанийн хөгжүүлсэн ухаалаг утсанд суурилсан төлбөр тооцооны WeChat Pay систем Монгол улсад албан ёсоор нэвтэрсэн байна. Уг үйлчилгээг Сэндли ББСБ, Тенсент-тэй хамтран Монгол улсад нэвтрүүлж байгаа юм.

Одоогоор цахим төлбөр тооцооны WeChat Pay үйлчилгээг Дорноговь аймгийн Замын-Үүд сум болон Чингис хаан ОУ-ын нисэх буудлын зарим дэлгүүрүүд мөн Улаанбаатар хотын зарим зочид буудал, зоогийн газар, хүнсний дэлгүүрүүд ашиглаж байгаа аж.

Үүнээс өмнө Монгол улсын зарим банкууд WeChat Pay системд нэгдэж Монгол Төгрөг WeChat Pay системийг дэмжигч 25дахь вальют болж байсан билээ.

Монгол улс 2023-2025 оныг “Монголд Зочлох Жил” болгон зарласан бөгөөд дор хаяж 1 сая жуулчныг хүлээж авах зорилоготой.

Монгол улсад зочилдог нийт жуулчдын 30-аас дээш хувийг Хятадын жуулчид эзэлдэг бөгөөд ирэх жилүүдэд энэ тоо улам нэмэгдэх хандлагатай. Тиймээс WeChat Pay үйлчилгээ Монгол улсад албан ёсоор нэвтэрсэн нь Хятадын жуулчдын аяллыг илүү тав тухтай хялбарчлах болно гэж найдаж байна. Үүнийг дагаад жуулчдын урсгал ч нэмэгдэх боломжтой юм.

Майоркагийн засгийн газар, Консель дэ Майорка, Майоркагийн аялал жуулчлалын сан бол НҮБ-ын харьяа Дэлхийн Аялал Жуулчлалын Байгууллагын хамтран зохион байгуулсан хоёр дахь удаагийн Тогтвортой Аялал Жуулчлалын дээд хэмжээний чуулга уулзалтад салбарын тэргүүлэх мэргэжилтнүүд, байгууллагууд, компаниуд оролцож аялал жуулчлалын салбарын нийгэм, эдийн засаг, хүрээлэн буй орчны тогтвортой байдлын туршлага, цаашдын хэтийн төлөвлөгөөг хэлэлцсэн байна.

Испанийн Майорка арал дээр болсон тус дээд хэмжээний чуулга уулзалтаар аялал жуулчлалыг нөхөн сэргээгдэх, байгальд ээлтэй, ирээдүйн сайн сайхны төлөө чиглэсэн эрч хүч гэдгийг онцлон тэмдэглэсэн байна. НҮБ-ын Дэлхийн Аялал Жуулчлалын Байгууллага болон Майоркагийн засгийн газар энэ жил 400 гаруй зочид, төлөөлөгчдийг дээд хэмжээний уулзалтад хамруулсан бөгөөд аялал жуулчлалын тогтвортой байдлын төлөөх хамгийн сүүлийн үеийн хөгжлийн шатуудыг хэлэлцжээ. Хэлэлцүүлэгээр байгалийн болон соёлын аялал жуулчлалын харилцан хамаарал нь аль аль талдаа ашигтай байж болох талаар мөн онцолсон юм.

Дэлхийн Аялал Жуулчлалын Байгууллагын гүйцэтгэх захирал хатагтай Зорица Уросевич илтгэлдээ: “Тогтвортой хөгжлийн хөтөлбөр болон дэлхий нийтэд тулгамдаж буй сорилтод эерэг нөлөө үзүүлэх салбар нь Аялал Жуулчлал бөгөөд энэ нь өөрчлөлтийг төлөөлөгч болж чадна. Байгальд ээлтэй, нөхөн сэргээгдэх аялал жуулчлалын салбар руу шилжих ийм шилжилтийг бид бүхэн хамтын ажиллагааны аргаар хийж болно” гэжээ.

Глазгогийн Уур Амьсгалын Өөрчлөлтийн Тухай Тунхаглалд заасны дагуу 2050 он гэхэд дэлхий нийтээр хүлэмжийн хийн ялгаруулалтыг тэг болгох зорилтыг тавьсан бөгөөд хүнсний хог хаягдал болон хуванцар хаягдлыг бууруулах энэхүү хөтөлбөрийг түргэсгэхэд аялал жуулчлалын байгальд ээлтэй санаачлага үр дүнтэй хэрэгсэл мөн гэж уулзалтын үеэр хэлэлцжээ.

Ховд  аймаг  "Их Алтай" олон улсын  аялал жуулчлал-спортын  наадмыг  8 дугаар сарын хоёр дахь долоо хоногт 4 өдрийн турш зохион байгуулахаар болжээ.

Тус наадмын зорилго нь  "Алтай-бидний нийтийн гэр" олон улсын зохицуулах зөвлөлийн гишүүн бүс нутгууд болох Монгол, ОХУ, БНКазУ, БНХАУ-ын хил дамнасан хамтын ажиллагааны түншлэлийг  өргөжүүлэх,  авто уралдаан,  уулын авиралт, гүйлт зэрэг спортын 9 төрлийг хөгжүүлэх, туршлага солилцоход чиглэнэ. 

Наадамд  Монгол, ОХУ, БНКазУ, БНХАУ гэсэн 4 улсын төлөөлөл, баг тамирчид оролцох бөгөөд наадмын үндсэн үйл ажиллагаа Баян-Өлгий, Увс, Ховд аймгийн нутгаар дамжин өрнөх аж. 

“Их Алтай” аялал жуулчлал-спортын наадам нь “Алтай бид бүгдийн орон гэр” олон улсын хөтөлбөрийн хүрээнд хоёр жил тутамд Их Алтайн нурууг дамнан орших улс орнуудын нутаг дэвсгэрт ээлжлэн болдгоороо онцлогтой.

Тухайлбал, 2013 онд Монгол Улсын баруун хязгаар Ховд аймгийн нутаг дахь Шижигтэйн хавцалд, 2015 онд БНХАУ-ын Шинжаан Уйгарын ӨЗО-ны Алтай аймгийн нутаг дэвсгэр Хөх тохойд, 2017 онд Дорнод Казакстаны нутаг дэвсгэрт, 2019 онд ОХУ-ын Алтайн хязгаарт зохион байгуулсан аж.  

Сүүлийн жилүүдэд улс орнууд аялал жуулчлалын буюу адал явдалт экстрем спортыг хөгжүүлэх асуудалд анхаарч ажиллаж буй.

 Эх сурвалж: МОНЦАМЭ агентлаг

Олон улсын аялал жуулчлалын экпсо “Tourism Plus Shanghai 2023” мягмар гарагт нээлтээ хийлээ. 600,000 мкв талбайг хамарсан тус экспогийн үеэр зургаан үндсэн үзэсгэлэн, 90 гаруй хэлэлцүүлэг, дээд хэмжээний уулзалтууд мөн 22 тэмцээн уралдаан болон шагнал гардуулах ёслолын ажиллагаанууд зохиогдох юм.

Ойролцоогоор 5,000 гаруй оролцогчид тус экспод оролцож байна.

“Tourism Plus Shanghai 2023” экспо нь хоёр үндсэн хэсэгтэй бөгөөд эхний нь 3-р сарын 28-31-ний өдрүүдэд, хоёр дахь нь 5-р сарын 29-өөс 6-р сарын 1-нд зохиогдох юм.

Хятадын томоохон сүлжээ зочид буудлын нэг болох BTG Homeinns Hotels-ийн ерөнхий менежер Сун Жианы хэлсэнээр: “Том хэмжээний экспонууд зохиогдох эхэлсэнээр аялал жуулчлалын эдийн засгийн хөгжилд илүү итгэлтэй болж байна. Бээжин, Шанхай зэрэг томоохон хотуудад байрлах зочид буудлуудын ачаалал энэ оны эхний 2 сарынхтай харьцуулахад 30 хувиар өссөн байна” гэжээ.